Op 7 december zijn we te gast in het Natuurmuseum Brabant, Spoorlaan 434, 5038 CH teTilburg. Deze dag zal in het teken staan van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van menselijke evolutie.
Het programma ziet er als volgt uit:
10.00 – 10.30 uur ontvangst
10.30 – 10.35 uur opening door de voorzitter
10.35 – 11.20 uur Yannick Raczynski-Henk – Neanderthalers in Nederland: het kan vriezen of het kan dooien.
Heel lang gebeurde er vrij weinig op het gebied van onderzoek naar Neanderthalers in Nederland. Het leek alsof men wel tevreden was met de vindplaatsen in de Belvédère-groeve in Maastricht. De laatste paar jaar zijn er echter in relatief korte tijd een paar spectaculaire nieuwe vindplaatsen bijgekomen; Neanderthalerartefacten uit diep gelegen grindafzettingen in Woerden, het schedelfragment van Krijn uit de Noordzee, Sint-Geertruid – de Kaap en een vindplaats in de buurt van Assen.
‘Neanderthalers in Nederland: het kan vriezen of het kan dooien’ vertelt u over het onderzoek naar en de ontdekking van de Neanderthalervindplaats op de Kaap bij Sint-Geertruid en toont aan dat er een kans is dat Neanderthalervindplaatsen, in weerspraak van het feit dat ze zo weinig gevonden worden, waarschijnlijk helemaal niet zo zeldzaam zijn.
11.20 – 12.05 uur Paul Storm – De schedels van Wajak zijn meer dan 30 000 jaar oud
“De schedels van Wajak zijn maar 6500 jaar oud”, dat is wat er op de voorpagina stond van de Volkskrant op zaterdag 4 november 1995. Op zich een grappige situatie. Alsof heel Nederland nu dacht: “zo dat hadden we nooit gedacht”. De werkelijkheid was natuurlijk dat vrijwel geen “kip” in heel Nederland ooit van Wajak had gehoord. Neemt niet weg dat in prehistorische en paleoantropologische kringen die zich bezighielden met Indonesië, Wajak een begrip was en deze jonge datering mogelijk als een verrassing kwam. Wajak werd door verschillende wetenschappers gezien als een belangrijke schakel tussen enerzijds de prehistorische Javamens (Homo erectus) en anderzijds hedendaagse Australische aboriginals (Homo sapiens). De verantwoordelijke voor dit bericht in de Volkskrant was ikzelf. Één van de aspecten die ik naar voren had gebracht in mijn proefschrift was de jonge leeftijd van Wajak. Overigens, op grond van verschillende overwegingen: paleontologie, archeologie en C-14 datering. Nu, 18 jaar later, moet ik hier, ondanks de verschillende aanwijzingen, toch op terugkomen. Er valt iets uit te leggen. Mogelijk zijn de schedels van Wajak meer dan 30 000 jaar oud.
12.00 – 13.30 uur Middagpauze, met mogelijkheid tot determineren van meegebrachte fossielen
13.30 – 14.15 uur Gerrit Dusseldorp – Feesten in het fynbos: Foerageerstrategiën tijdens het Laat Pleistoceen in Zuid Afrika
Middle Stone Age vindplaatsen in Zuid Afrika hebben een aantal vondstcomplexen opgeleverd gebracht die licht werpen op de levenswijze van vroege moderne mens in het Laat Pleistoceen. Ik zal een korte schets geven van de verschillen tussen Laat Pleistocene omgevingsreconstructies en de huidige situatie in Zuid Afrika en de ontwikkeling van de zoogdierfauna. Daarna zal ik ingaan op de ontwikkeling van het gedrag van de anatomisch moderne mens. Veranderingen in menselijk gedrag worden geïllustreerd aan de hand van foerageerstrategieën, met speciale aandacht voor de exploitatie van zoogdieren.
14.15 – 15.30 uur forum: nieuwe inzichten in de evolutie van de mens
De laatste paar jaar zijn er veel nieuwe menselijke fossielen boven de grond gekomen. Ook begint onderzoek naar oud DNA vruchten af te werpen. Zo lijkt het er nu op dat neanderthalers en andere uitgestorven mensachtigen in ons DNA vertegenwoordigd zijn. De hoogste tijd voor een update van experts.
Deelnemers: Yannick Raczynski-Henk, Paul Storm, Gerrit Dusseldorp
Moderator: Bianca Janssen Groesbeek
15.30 – 16.00 uur 10 minuten-sessies
In maximaal 10 minuten zullen WPZ-leden iets vertellen over wat hun op pleistoceen gebied bezig houdt. Dit kan gaan over een vondst, collectie, onderzoek, geschreven boek, recensie over boek of tentoonstelling, paleontologische reis enzovoort.
Deelnemers: Ben Hofs, Tineke Lammerse, Martijn Guliker.
16.00 uur Mededelingen door de leden en sluiting