3e WPZ bijeenkomst

9 september 2023 - 11:00
Rotterdam

Programma

11.00-11.30 uur: Inloop met koffie en thee

11.30-11.35 uur: Welkom door de voorzitter

11.35-12.35 uur: Hidde Bakker en Klaas Post, Natuurhistorisch Museum Rotterdam

Moddervette zeekoeien en oerwalvissen: nieuwtjes op fossiel zeezoogdiergebied

Er bevindt zich een ware schat in het depot van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Geen goud of zilver, maar botten en fragmenten van al dan niet uitgestorven marine zoogdieren. Objecten die onderzoekers aantrekken en die ons kleine museum soms een hotspot binnen de wereldwijde zeezoogdierpaleontologie maken. In deze lezing worden nieuwe en heel recente ontwikkelingen gepresenteerd. Waarom is het goed om iets van zeekoeien te weten wanneer je met oerwalvissen bezig gaat? Kom erachter op 9 september!

12.35-12.50 uur: Mededelingen door de leden.

12.50-14.00 uur: Pauze. U kunt uw eigen lunch nuttigen of gebruikmaken van de horeca in de omgeving. De pauze is ruim gepland, zodat er voldoende tijd is om bij te praten en vondsten te determineren.

14.00-15.00 uur: Jørn Zeiler, ArchaeoBone

Tienduizend eenden, strandlopers in een grafveld, adellijke maaltijden: de betekenis van vogelresten voor archeologisch onderzoek

In deze lezing wordt uiteengezet wat de potentie is van vogelbotten de beantwoording van archeo(zoö)logische onderzoeksvragen. Het gaat daarbij om thema’s als landschapsreconstructie en vroegere verspreiding van soorten (incl. introductie en uitsterven), aanwijzingen voor menselijke seizoensactiviteiten, gebruik door de mens van specifieke ecozones, voedseleconomie en voedingsgewoonten, vogels als statussymbool en de rol van vogels in rituelen. Een en ander zal worden toegelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden uit verschillende archeologische perioden.

15.00-16.00 uur: Jesse Hennekam, Universiteit van Maastricht

Op een onbewoond eiland: Evolutie op Mediterrane eilanden

Evolutie op eilanden is fascinerend. In verhouding tot het vaak gecompliceerde vasteland, zijn deze geïsoleerde stukjes land relatief eenvoudig. Zowel Wallace als Darwin maakten dankbaar gebruik van eilanden om ingewikkelde fenomenen zoals evolutie te bestuderen. Echter gebeuren er ook vreemde dingen in isolatie; dingen die we niet terugzien op het vasteland. Door de mens zijn veel van dit soort eilanden niet meer zo afgezonderd als voorheen, waardoor vele unieke habitatten zijn verdwenen. Juist daarom geeft het fossiele verleden ons meer inzicht over hoe dieren zich aanpassen. Dit zien we heel duidelijk terug in uitgestorven zoogdieren, waar grote eilanddieren vaak klein werden, en kleine beestjes juist veel groter. Echter blijkt de eenvoudige wereld van eilanden evolutionair gezien toch niet zo simpel. Deze grootteverschillen variëren namelijk per eiland en tijdsperiode, en lijken veel impact te hebben op de manier van overleven op eilanden. Met behulp van interdisciplinaire technieken ontrafelen we langzaam maar zeker hoe en waarom deze dieren zich hebben aangepast.